REKULTYWACJA, REMEDIACJA, CZY MOŻE SZKODA W ŚRODOWISKU? CO KRYJE SIĘ POD TYMI POJĘCIAMI I CZYM SIĘ OD SIEBIE RÓŻNIĄ?
Rekultywacja, remediacja, szkoda w środowisku – mimo wspólnego mianownika, jakim jest ochrona środowiska, te trzy pojęcia różnią się od siebie, co postaramy się wyjaśnić w poniższym artykule, zwracając również uwagę co na ten temat ujmuje prawo, czyli ustawa o ochronie środowiska.
REKULTYWACJA
Jest to proces mający na celu nadanie lub przywrócenie gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym wartości użytkowych lub przyrodniczych.
Proces rekultywacji obejmuje trzy podstawowe rodzaje działań:
- zabiegi techniczne związane z ukształtowaniem rzeźby terenu oraz warunków wodnych w układzie najbardziej korzystnym dla zamierzonych upraw roślin oraz przyszłego wykorzystania.
- zabiegi mające na celu zainicjowanie na zdegradowanym terenie procesów tworzenia się gleby poprzez detoksykację gruntu oraz wytworzenie warstwy glebotwórczej.
- zabiegi biotechniczne związane z wprowadzaniem roślinności z uwzględnieniem następstwa (sukcesji) gatunków od roślin pionierskich do docelowych.
Celem tych zabiegów jest przywrócenie zanieczyszczonemu podłożu gruntowemu w miarę możliwości:
- pierwotnej postaci i właściwości fizycznych, mechanicznych i chemicznych, umożliwiających wykorzystywanie podłoża do celów budowlanych;
- pierwotnych właściwości biologiczno-chemicznych, umożliwiających wykorzystywanie podłoża do celów produkcji rolnej i leśnej;
- pierwotnych walorów rekreacyjnych.
Ważną kwestią jest uzmysłowienie sobie, że sama rekultywacja odnosi się tylko i wyłącznie do gruntów. Brak tu odniesień do wód, zarówno powierzchniowych jak i podziemnych, które są znaczącym nośnikiem zanieczyszczeń i mogą przenosić je zgodnie z kierunkiem ich spływu. Tym sposobem zanieczyszczenia gleby z naszej działki w łatwy sposób mogą przedostać się na teren sąsiadów, co może powodować niepotrzebne spięcia i kłótnie.
REMEDIACJA
Remediacja jest pojęciem znacznie nowszym w polskim prawodawstwie niż rekultywacja, gdyż zaistniała dopiero w 2014 roku, po nowelizacji ustawy Prawo Ochrony Środowiska. Polega na usunięciu i zmniejszeniu ilości substancji powodujących ryzyko, ich kontrolowaniu oraz ograniczaniu rozprzestrzeniania się. Proces ten stosuje się, aby zanieczyszczone tereny nie zagrażały zdrowiu ludzi oraz środowisku.
SZKODA W ŚRODOWISKU
Pod tym pojęciem kryje się negatywna, mierzalna zmiana stanu lub funkcji elementów przyrodniczych, oceniona w stosunku do stanu początkowego, która została spowodowana bezpośrednio lub pośrednio przez działalność prowadzoną przez podmiot korzystający ze środowiska. Szkoda może zaistnieć zarówno w gatunkach chronionych lub chronionych siedliskach przyrodniczych, jak i w wodach oraz w powierzchni ziemi. Warto zwrócić także uwagę, że w pojęciu szkody ujęto również wody, te powierzchniowe, ale i podziemne.
Co ciekawe, do wniosku o uzgodnienie warunków przeprowadzenia działań naprawczych w odniesieniu do szkody w środowisku w powierzchni ziemi przedkłada się projekt planu remediacji. Jest to ten sam rodzaj dokumentu, który składa się chcąc ustalić plan remediacji w przypadku historycznego zanieczyszczenia powierzchni, czyli takiego, do którego, w myśl ustawy Prawo Ochrony Środowiska, doszło przed 30 kwietnia 2007 r.